KESULTANAN MELAYU MELAKA
ü Merupakan sebuah kesultanan melayu yang tertua
dalam sejarah Malaysia.
ü Kesultanan Melayu Melaka merupakan warisan
kerajaan Sriwijaya yang berpusat di Palembang, Sumatera Tenggara.
ü Kerajaan ini juga merupakan pusat anutan
& penyebaran agama hindu-buddha serta pengajian Bahasa Sanskrit.
ü Bahasa melayu pada zaman ini dikenali sebagai
‘bahasa melayu kuno’.
PENGASAS KESULTANAN MELAKA
ØPada 1391, Kerajaan Sriwijaya diserang oleh
kerajaan Majapahit keadaan ini menyebabkan putera raja Palembang yang bernama
Parameswara dan pengikutnya mengundur diri ke Temasik dan Singapura.
PARAMESWARA
Ø Setelah membunuh wakil Raja Siam iaitu Temangi
yang mempunyai politik tersendiri dan bernaung di bawah kerajaan Ayudhya,
Singapura telah ditawan oleh Parameswara.
Ø Pada 1398, Ayudhya membuat serangan
balas ke atas Singapura sehingga menyebabkan Parameswara dan pengikutnya
mengundur diri ke Semenanjung Tanah Melayu untuk mencari tempat pelindungan
yang baru.
Ø Seterusnya baginda bertapak di Sening Hujung,
Bertam dan akhirnya di Melaka sekitar tahun 1400.
PELARIAN PARAMESWARA & PENGIKUTNYA
Ø Sesudah Parameswara tiba di Melaka baginda dan
para pengikutnya berteduh di bawah sebatang pokok yang bernama melaka.
Ø Semasa berteduh Parameswara melihat suatu kejadian
dimana seekor pelanduk telah menendang dan mengalahkan seekor anjing buruan
beliau.
PERISTIWA KEWUJUDAN MELAKA
Ø Melalui peristiwa ini, beliau telah menamakan
Melaka bersempena nama pokok tempat teduhan beliau. Baginda telah memberi
nama kepada kerajaan baru beliau iaitu Melaka.
Ø Kerajaan Melaka juga diambil bersempena ‘malaqat’
yang bermaksud 'tempat perlindungan' iaitu dimana tempat Parameswara
beristirehat.
Ø Bermula daripada baginda hingga kepada waris-warisnya, Melaka berkembang
menjadi pusat perdagangan yang termasyhur.
Ø Melaka muncul sebagai sebuah tapak perdagangan antarabangsa kerana
mempunyai kelengkapan perahu dan tempat perlabuhan.
Ø Pada 1403, seorang duta dari Negara China iaitu Yin Ching datang ke
Melaka dengan membawa hadiah untuk Parameswara.
Ø Pada 1405, kedudukan Melaka diiktiraf secara rasmi dan Parameswara
ditabalkan sebagai raja.
Ø Pada 1409, Laksamana Cheng Ho menghadiahkan alat-alat kebesaran diraja
di samping sebuah prasasti kepada Parameswara.
Ø Dengan ini, Melaka dapat mengukuhkan kedudukan dan mendapat perlindungan
keselamatan melalui hubungan dengan China.
PENTADBIRAN YANG SISTEMATIK
v Bagi melicinkan pentadbiran kerajaan Melaka,
sultan telah mewujudkan satu sistem pentadbiran yang tersusun yang dikenali
sebagai Sistem Pembesar Empat Berlipat.
v Sistem ini berkait rapat dengan peranan yang
dimainkan oleh empat orang pembesar utama iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari,
Temenggung dan Laksamana.
v Pembesar empat ini dibantu oleh Pembesar Berlapan,
Pembesar Enam Belas dan Pembesar Tiga Puluh Dua.
|
JAWATAN
|
FUNGSI
|
|
BENDAHARA
|
Ø Bertindak sebagai penasihat kanan raja.
Ø Menjadi pemangku raja semasa ketiadaan raja.
Ø Bertindak jadi ketua hakim semasa ketiadaan raja.
Ø Berperanan sebagai pemilih & pelantik raja.
|
|
PENGHULU
BENDAHARI
|
Ø Mengawal perbendaharaan negara.
Ø Bertanggungjawab memungut cukai & hasil negara.
Ø Menyimpan daftar hamba raja & ketua bagi semua
syahbandar.
|
|
TEMENGGUNG
|
Ø Pelaksana atau ketua undang-undang, peraturan
negeri dan keselamatan.
Ø Digelar ketua polis negara.
Ø Menjadi dakwa sekiranya terdapat kesalahan yang
mempunyai bukti.
Ø Ketua protokol- dalam soal adat istiadat.
|
|
LAKSAMANA
|
Ø Pahlawan dalam peperangan (laut).
Ø Digelar ‘raja di laut’.
Ø Mengetuai semua pahlawan kerajaan.
Ø Bertanggungjawab memikul pedang kerajaan dalam
upacara rasmi.
Ø Menjadi diplomat dan membawa utusan kerajaan.
|
- Wujud golongan pentadbiran seperti Syahbandar –
pegawai pelabuhan, hulubalang besar, panglima perang, ulama mandulika, tentera,
mantri, Seri Bija Diraja dan Bentara.
- Sistem ini terbahagi kepada 2 golongan masyarakat
iaitu :
a. Golongan pemerintah
b. Golongan diperintah
- Pentadbiran di wilayah- wilayah kecil (Klang,
Jeram, Selangor dan lain-lain) pula dipertanggungjawabkan kepada
penghulu-penghulu yang dilantik ( Mandulika ).
- Terdapat empat orang syahbandar yang bertugas di
perlabuhan Melaka iaitu:
a) Syahbandar yang menguruskan pedagang-pedagang dari Gujerat.
b) Syahbandar yang menguruskan pedagang-pedagang dari Bengal, Pegu dan Pasai.
c) Syahbandar yang menguruskan pedagang-pedagang dari kepulauan melayu seperti:
( Jawa, Maluku, Banda Palembang Tanjungpura dan lain-lain.)
d)Syahbandar yang menguruskan pedagang-pedagang dari China, Champa, dan Pulau
Liu Kiu.
FAKTOR-FAKTOR KEGEMILANGAN MELAKA
-Kemunculan Melaka sebagai sebuah kerajaan agung
dipengaruhi oleh beberapa faktor iaitu:
ü Faktor semula jadi atau geografi
ü Faktor ekonomi
ü Faktor politik dan pentadbiran
FAKTOR SEMULA JADI ATAU GEOGRAFI
a) terletak di tengah-tengah
jalan laut perdagangan antarabangsa-penyambung pasaran pedagang utama dunia iaitu
Benua India & China.
b) Pertumbuhan hasil laut-dijadikan
mata wang
c) Industri hasil laut-makanan (sup)
dan perubatan.
- Kedudukan di pertemuan angin monsun utama yang
membantu pelayaran iaitu angin monsun barat daya dan angin monsun timur laut.
- Kekayaan sumber asli persekitaran.
a) Hasil hutan ( kayu kayan)-kayu
wangi, dammar dan rotan.
- Orang melayu persisiran -penjual dan pengedaran
hasil-hasil hutan.
- Hubungan masyarakat orang asli dengan orang
melayu-pertukaran barang (sistem barter).
- Perlabuhan Melaka-kaya dengan sumber galian,
khasnya emas.
FAKTOR EKONOMI
« Kedudukan di tengah-tengah jalan perdagangan -
dilimpah kemewahan barang-barang dagangan dari negara luar.
« Kekayaan hasil serantau - rempah, hasil rotan,
kayu dan damar.
« Perlabuhan perdagangan utama - perlabuhan
intreport.
FAKTOR POLITIK & PENTADBIRAN
Ø Hubungan rapat antara Melaka dengan Negara China –
Melaka memperoleh perlindungan politik dan dapat mengelakkan Melaka daripada
ancaman Siam.
Ø Mempunyai ciri keselamatan & ketenteraan.
Ø Kewujudan sistem undang-undang-hukum kanun Melaka
dan undang-undang laut Melaka.
Ø Mempunyai sistem perbendaharaan - sistem cukai dan
jual belinya.
Ø Bahasa melayu sebagai bahasa perantaraan (lingua
franca).
PENGAJARAN
v Seorang pemimpin seharusnya bijak untuk merancang strategi supaya dapat
membina sebuah negara yang aman.
v Sebagai rakyat
Malaysia, kita seharusnya bijak menggunakan
sumber alam yang telah dianugerahkan agar tidak berlaku
pembaziran.
v Kita tidak seharusnya mudah terpedaya dengan hasutan orang lain.
v Kita perlu berusaha mempertahankan negara walaupun apa
pun yang terjadi.
v Kita tidak perlu takut atau gentar dengan apa cabaran atau halangan yang
mendatang kerana setiap individu mempunyai kelebihan dan kekuatan.
ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA
RUJUKAN
² BUKU TEKS PENGAJIAN MALAYSIA.
² www.youtube.com
